بســــــــم الله الرحمــــــن الرحیــــــــــم
خداوند فرمود : لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزیدَنَّکُمْ وَ لَئِنْ کَفَرْتُمْ إِنَّ عَذابی لَشَدید : اگر شکر کردید ، برای شما زیاد می کنم و اگر کفران کردید ، همانا عذابم سخت است . شکر هر چیزی مناسب خود آن چیز است . شکر پول ، کمک کردن و انفاق به فقیر است . شکر علم ، تعلیم دادن است . شکر قدرت ، گرفتن دست ضعیف است . اینها شکر نعمت اند . شکر منعم ، یعنی خدا را عبادت کنیم ، چون سزاوار عبادت شدن است ، نه برای اینکه به ما نعمت داده است .
شرح استاد : اگر خداوند به ما پولی داده شکرش این نیست که یک تسبیح برداریم و بگوئیم شکراً لله ، شکراً لله ، بلکه راهش این است که آن پول را به دیگران بدهی . تشکر پولی که خداوند روزی اتان کرده انفاق کردن است . در مورد علم هم همینطور است و شکر علم و معرفتی که خداوند به شما داده سجده و شکر لفظی نیست بلکه شکر داشتن علم، نشر و تعلیم دادن است ، امام علی (ع) می فرمایند : " الزکات العلم النشرو / زکات علم نشر آن است " . زکات باعث نمو و زیاد شدن است .
شکر بازوی توانمند این است که در راه خدمت به خلق بکار گرفته شود ، شکر زبان گویا دفاع از حق مظلومی است که زبان دفاع ندارد ، شکر داشتن آبرو خرج کردن آن در راه دین خدا و گره گشائی از کار مؤمنی است .
شکر نعماتی که خداوند به ما داده خرج کردن آن در راه خود خداست .
ما به دو گونه می توانیم خدا را عبادت کنیم . یک بار خدا را عبادت می کنیم بخاطر اینکه به ما این همه نعمت داده ، اما یک بار هم خدا را عبادت می کنیم چون خداوند متعال را سزاوار عبادت می دانیم .
امام علی علیه السلام می فرمایند: "اِلهی ما عَبَدتُکَ خَوفاً مِن نارِکَ وَ لا طَمَعاً فی جَنَتِکَ بَل وَجَدتُک اَهلاً لِلعِبادَهِ فَعَبَدتُک؛ خدایا من تو را پرستش نکردم از ترس آتش جهنمت و پرستش نکردم به طمع بهشتت، بلکه فقط تو را شایسته پرستش می بینم" (بحار الانوار، ج 41، باب 101، ص14 (
شکر منعم این است ، شاخصش هم این است که اگر این نعمت را نداد باز این عبادت ادامه پیدا می کند .
در دعای ابوحمزه ثمالی داریم : " اِلهی وَسَیدی وَعِزَّتِکَ وَجَلالِکَ لَئِنْ طالَبْتَنی بِذُنوُبی لاَُطالِبَنَّکَ بِعَفْوِکَ وَلَئِنْ طالَبْتَنی بِلُؤْمی لاَُطالِبَنَّکَ بِکَرَمِکَ وَلَئِنْ اَدْخَلْتَنِی النّارَ لاَُخْبِرَنَّ اَهْلَ النّارِ بِحُبّی لَکَ اِلهی وَسَیدی / ای خدای من و آقای من، سوگند به عزت و جلالت اگر مرا در مورد گناهان بازخواست کنی من نیز تو را به عفو و گذشتت مطالبه میکنم و اگر به پستیام مرا مؤاخذه کنی من هم به کرمت تو را مطالبه میکنم و اگر به دوزخم ببری به دوزخیان گزارش میدهم که دوستت دارم ای خدای من و آقای من " .
این خود خدا را دوست داشتن است .
شکر منعم یعنی اینکه خدا را عبادت می کنم نه برای اینکه به من روزی داده ، نه برای لطف هایی که به من کرده و ... ، طمع کارانه خدا را عبادت نمی کنم ، خدا را سزاوار عبادت می بینم .